Giáo sư Arthur Berriedale Keith đã nghiên cứu Phật giáo thông qua công việc so sánh chuyên sâu lịch sử tư tưởng Ấn Độ giáo, đồng thời phát hiện sự ảnh hưởng qua lại giữa những trường phái tư tưởng Ấn Độ cổ đại. Ông để lại nhiều tác phẩm giá trị về Logic học Ấn Độ và Số luận (Samkhya), nhìn nhận Phật giáo qua lăng kính triết học và phê phán hiện đại.
Trong tác phẩm này, ông khảo sát một số tư tưởng đã được chấp nhận, chứng minh đức Phật Thích-ca Mâu-ni không phải thuộc chủ nghĩa Lý tính, mà là một bậc thầy sáng lập Phật giáo, tuyên thuyết giáo lý, tương tác và điều chỉnh một số tư tưởng đương thời; liên hệ với truyền thống Phật giáo ở Tích Lan, thảo luận nhiều quan điểm giáo lý dựa vào kinh điển tiếng Pali và nguồn tư liệu của các bộ phái Phật giáo. Đồng thời tác giả thảo luận quan điểm của những vị tổ sư sáng lập các bộ phái Phật giáo, giáo nghĩa Phật giáo phát triển, tạo thành hệ thống tư tưởng hoàn chỉnh trong những trường phái về sau.
Đương nhiên, đây là một tác phẩm cực kỳ giá trị cho sinh viên nghiên cứu Phật học, giúp họ chứng minh những điều còn bị che lấp bởi thời gian. Có lẽ cũng giúp cho khoa Triết học ở các trường Đại học mở ra tầm nhìn mới không chỉ hạn chế trong phạm vi vùng miền tự hào của chúng ta.
Kenneth Saunders Berkeley, California
