Năm 1949, Hội Phật tử Việt Nam được thành lập tại chùa Chân Tiên, Hà Nội. Mồng 1 tháng 8 năm Kỷ Sửu (22-09-1949) số 1 Bồ Đề Bán Nguyệt San (BĐTT) ra mắt. Báo quán đặt tại số 108, phố Bovet, Hà Nội. Văn Quang Thùy chủ nhiệm kiêm chủ bút, Nguyễn Văn Chế giám đốc kiêm quản lý. Số đầu nêu mục đích ra đời và định hướng nội dung, gồm 32 trang, khổ 14x22 cm. Theo thông tin từ cuốn Lược khảo báo chí Phật giáo Việt Nam, được biết báo đình bản vào tháng 5-1954. Hiện tại chúng tôi sưu tầm được đến số 120, ra vào 15-06-Giáp Ngọ (14-07-1954). Không thấy báo để đình bản hay sắp đình bản. Tham khảo ở các nơi khác cũng chỉ thấy đến số này. Thời điểm này cũng trùng với biến cố lịch sử 1954. Phải chăng số 120 là số cuối cùng?
BĐTT tồn tại 6 năm, trừ số 1 có khổ báo nhỏ hơn, các số còn lại đều kích thước 16x24 cm với số trang dao động từ 32-40, các số đôi, số 3 dao động từ 50-60 trang. Báo ra một tháng hai kỳ vào ngày rằm và mồng một. Từ năm thứ 3 trở đi, tức từ số 37-38, ra vào tháng 3-Tân Mão (04-1951) Bồ Đề Bán Nguyệt San đổi tên thành Bồ Đề Tân Thanh cho đến số 120, báo quán dời về 26, Trần Xuân Soạn, Hà Nội và vẫn ra nửa tháng một kỳ. Từ số 37-38 đến số 120 chủ nhiệm kiêm chủ bút vẫn là Văn Quang Thùy, nhưng giám đốc là Lê Quang Đạt và quản lý là Tạ Văn Thực. Các số 34-36 có nhắc việc báo đình bản thời gian ngắn, tuy vậy thấy báo vẫn ra liên tục.
Bìa BĐTT dùng một mẫu, thỉnh thoảng mới thay đổi vào các số đặc biệt, số xuân. Nội dung thường gồm các mục: Tông giáo chính giải, Trang thanh niên Phật học, Khảo cứu, Phiên dịch; về sau có thêm các mục Thời sự, Phật học thời đàm, Lá thư gia đình Phật hóa, Bồ đề thi đồng.
Số 17, ra mồng 1-04-Canh Dần (17-05-1950) là số đặc biệt kỷ niệm lễ Phật đản, có kèm một phụ bản cũng ghi số 17 ra cùng ngày, in bản dịch phẩm “Như Lai Thọ Lượng” thứ 16 trong kinh Pháp hoa. Chúng tôi mới chỉ thấy một phụ bản này, không biết báo còn có phụ bản nào khác nữa không?
Lần ấn hành này chúng tôi đóng 120 số thành 10 tập bìa cứng. Năm đầu 1 tập; bốn năm tiếp theo mỗi năm 2 tập; năm cuối 1 tập.
Thư viện Huệ Quang xin chân thành tri ân Hòa thượng Thích Minh Thanh, chùa Bửu Sơn, Xóm Vôi, Q.5, Tp.HCM đã tặng cho Thư viện bản gốc bộ BĐTT được gìn giữ rất cẩn thận. Báo đẹp, lành lặn và rời nên dễ chụp hình và xử lý. Chúng tôi cũng xin cảm ơn các tự viện khác đã cho thư viện những số rời để bổ khuyết vào 3 số thiếu trong bộ của Hòa thượng Thích Minh Thanh.
Huệ Quang, 01-02-2016
Thích Không Hạnh
