Trên một chiều hướng nào đó, chánh trị không hẳn là một kế sách có tầm vóc dềnh dàng, một đường lối có kích thước dài rộng, cũng không hẳn là một chương trình dài hạn hay ngắn hạn.
Nói tới mưu lược mà đặt thành mưu lược chính trị, và lại là mưu lược chính trị Đông Phương thì quả là chuyện vô cùng to lớn và phức tạp. Điều này chúng tôi không dám nghĩ.
Khi chọn tựa đề cho bộ sách này, chúng tôi chỉ xin được đứng trong lãnh vực thực tế hoàn toàn bé bỏng - hết sức bé bỏng và vô hình, vô sắc như hơi thở. Chính cái thực tế vô hình, vô sắc và không tham vọng của hơi thở đó đã đặt ngược lại vấn đề.
Đi vào võ học mà chỉ chuyên chú về nội lực, ngoại công v.v... chẳng lưu tâm tới chân khí tức là đã bỏ quên hơi thở. Bàn về văn chương mà chỗ đặt gái trị ở bố cục, bút pháp v.v... không đả động tới nội dung lại cũng là bỏ quên hơi thở.
Hơi thở mà chúng tôi muốn nói tới ở đây là những mẩu chuyện ngắn gọn, tách biệt nhưng liên hệ chặt chẽ tới những biển động trọng đại đã từng xoáy hút, cuốn lốc và san định cả một thời văn minh cực thịnh rỡ ràng chưa từng tái diễn trong lịch sử loài người.
Đó là thời mà trước Khổng Tử gần hai trăm năm, một nhà chánh trị xuất chúng - Quản Di Ngô - đã thực hiện nổi giấc mộng thái hòa, an lạc của Chu Công. Và đó cũng là thời mà hai trăm năm sau và hơn nữa Khổng Tử đã tận tâm, tận trí mà vẫn đành chịu bó tay để rồi cuối cùng phải kêu than "Thậm hỷ, ngô suy dã! Cửu hỷ, ngô bất phục mộng kiến Chu Công".
Quá lắm thay, ta đã suy nhược rồi! Từ lâu, ta chẳng nằm mộng thấy Chu Công - lời than của một bực được tôn xưng Vạn thế Sư biểu phải chăng là dấu hiệu báo trước một sự suy vi toàn diện và dài hạn của tình người?
Nếu đúng vậy, hay nếu chỉ là một nghi vấn suông, tưởng cũng đủ để nhìn lại cái thế lực chánh trị lúc bấy giờ.
Chánh trị, tự nó chính là lối sống thường nhật của cá nhân. Đi đứng, ăn nói và mọi việc làm nhằm thích nghi hoàn cảnh, nhằm đương đầu hay ứng phó tình thế, đều là chánh trị. Ai đảm bảo Adam và Eva không làm chánh trị với nhau về chuyện con rắn và trái táo?
Trong cuộc săn tìm hơi thở chánh trị, ta sẽ bắt gặp những công trình vĩ đại của tay trắng dựng nên nghiệp bá, những kế hoạch lật đổ ngai vàng, những vụ đổi chuộc tù binh, sứ giả và con tin, nhứt là thái độ chánh trị của những kẻ không biết chánh trị là gì hoặc bất cẩn chánh trị...
Mưu lược tự nó là hình thái chủ yếu của chánh trị, tức là của nếp sống hằng ngày. Ai đảm bảo một đứa bé không mưu lược khi nó dùng "mưu lược trẻ con" để mong thỏa mãn những điều mà nó biết không thể chỉ đòi hỏi ngay tình?
Trong chuyến đi ngược thời gian này, ta sẽ bắt gặp những mưu mô tàn độc giết hại lẫn nhau vì tư lợi, những hạ sách mua quan, bán chức, những sáng kiến cứu nước của người dân trong khi vua chúa đều thức thủ, những hành tung bí hiểm được thi thố để cứu giúp bạn bè, bảo vệ nghĩa nhân...
Thì ra chánh trị và mưu lược, từ nguyên trạng, không xấu và không tốt mà chỉ có hạng người ác và hạng người hiền.
Không nổ tung nguy hiểm, không bén ngọt độc hại và cũng không móc ngoéo lén lút, tuy nhiên bằng một giọng êm đềm nhưng thấm suốt lâu dài, tác giả đã mượn ý phơi bày được điều cốt yếu của nhân tâm và thế tình, của mưu lược và chánh trị.
Những mẩu chuyện xa xưa nhưng tiêu biểu cho khuôn mặt muôn đời của chánh trường, cho hình hài đầy thương tích của lương tâm nhân loại, nếu chẳng giúp được gì giữa thời cuộc sôi bỏng hiện nay, rất mong cũng sẽ được làm một tiếng chuông hay nhịp trống - không phải trong sa mạc.

Trích Dẫn nhập - Sống Mới